(Voor introductie zie deel 1)
Je bent zelf bij De Morgen politiek journalist geweest en volgde toen vooral het Vlaams Belang. Wat vind je van de manier waarop het Vlaams Belang door de Vlaamse pers is aangepakt?
Cochez: Die aanpak is onderhevig geweest aan schommelbewegingen. In het begin kapte iedereen op die partij, omdat zij heel anders waren dan andere partijen. Daar is een kentering in gekomen rond 2004. Nota bene op het moment dat het Vlaams Blok veroordeeld werd wegens racisme is een deel van de media hen als een normale partij beginnen beschouwen. In 2004 hadden ze bij de verkiezingen 25% van de stemmen gehaald en iedereen ging ervan uit dat ze in 2006 ook bij de gemeenteraadsverkiezingen sterk zouden winnen. Op dat moment leek het niet de vraag of ze ergens aan de macht zouden komen, maar wel op hoeveel plaatsen. Een aantal kranten heeft toen openingen gemaakt naar het Vlaams Belang, wellicht om nog aan primeurs te kunnen raken wanneer die partij aan de macht zou zijn. Het cordon mediatique is toen grotendeels losgelaten. In 2006 is die grote doorbraak er niet gekomen, en daarna is die partij eerst voorzichtig en dan door interne twisten heel snel beginnen afkalven. Sindsdien wordt er weer door iedereen op getrapt.
Je publiceerde enkele maanden geleden op Apache een uitgebreide reportage over het geld van het Vlaams Belang. Vind je het nog relevant om nu zo zwaar op die partij in te beuken?
Cochez: Eigenlijk wel, ja. Die partij haalt nog steeds 12-13% van de stemmen in Vlaanderen. Het blijft een antidemocratische partij, die we in het oog moeten houden. De omgeving is wel veranderd. Had ik tien jaar geleden, toen het Vlaams Belang op zijn hoogtepunt stond, geschreven dat Gerolf Annemans met zijn handen in de partijkas heeft gezeten… het zou nogal wat geweest zijn. Nu passeert dat allemaal.
Ben je niet bang dat zo’n aanpak contraproductief kan zijn? Filip Dewinter zette je weg als ‘een linkse journalist die met geld van de staat een boek schrijft’ bij een debat in het televisieprogramma Phara over je boek Eigen belang eerst.
Cochez: Filip Dewinter was op dat ogenblik Vlaams Parlementslid en lid van de Antwerpse gemeenteraad, en in beide raden ook nog eens fractieleider. Over overheidssubsidiëring hoefde hij dus niet echt te klagen. Ach, zo’n betoog vind zeker aftrek bij een deel van het publiek. Ik vind dat je moet blijven schrijven waar het over gaat. Je kunt niet doen alsof het bij het Vlaams Belang allemaal toffe jongens zijn, want zo wordt hun gedachtegoed genormaliseerd en dat lijk mij erger.
Die reportage over het geld van het Vlaams Belang werd net als je boek geschreven met steun van het Fonds Pascal Decroos. Apache krijgt van de Vlaamse overheid ook subsidie voor de stukken met een mediakritische inhoud.
Cochez: Die subsidie loopt eind dit jaar af, maar we hebben een nieuw dossier ingediend. Die focus op mediakritiek hadden we al voor we subsidie kregen. De mensen van Apache komen allemaal uit de reguliere media en hebben daar vastgesteld: dit gaat niet de goede kant op. Wij zijn dat blijven volgen en hebben gezocht naar structurele verklaringen. Rond de tijd dat wij startten schreef ook Nick Davies zijn boek Flat Earth News over hoe media een soort valse werkelijkheid creëren. Wij hebben een kritische kijk op de media, ook vanuit de gedachte dat niemand anders er zo naar kijkt.
De media geven liever zelf kritiek op anderen.
Cochez: Ik weet niet meer hoe ik het juist geformuleerd had, maar ik heb eens in een stuk geschreven dat het plezier waarmee journalisten op andermans tenen gaan staan vaak evenredig is met de lengte van hun eigen tenen. Het is natuurlijk geen dankbare positie voor ons om kritiek te geven op collega’s. Vaak zijn dat mensen die we goed kennen.
Volg je ook de nieuwe digitale collega’s, zoals De Correspondent in Nederland?
Cochez: Ik kan me vinden in veel van wat Rob Wijnberg zegt over journalistiek, over hoe je dat idealiter moet aanpakken en dat je dat moet doen zonder adverteerders. Hun focus ligt wel een beetje anders dan die van Apache. Ze positioneren zich meer als een klassiek weekblad met dat idee van ‘voorbij de waan van de dag’. Ik ben ook tegen de waan van de dag, maar ons nieuws moet daar wel op geënt zijn.
Jullie willen meer nieuws maken.
Cochez: Ja, ook omdat dat iets is dat de kranten laten liggen. De Tijd en De Standaard proberen dat af en toe wel te doen, maar kranten zijn eigenlijk van langsom meer nieuwsvolgers dan nieuwsmakers.
Komt het nog goed met de Vlaamse kranten? Kan een initiatief als de digitale avondeditie van De Standaard een stap zijn naar een digitale toekomst?
Cochez: Het is bij de kranten altijd papier op de eerste plaats en dan voorzichtig zoiets erbij. De krantengroepen vertrekken vanuit achterhaalde gedachtenkronkels. Corelio is een goed voorbeeld. Die hebben de laatste jaren vooral geïnvesteerd in de televisiezender Vier. Ik vind dat zelf redelijk ondenkbaar om dat vandaag te doen, op een moment dat iedereen via YouTube kijkt en op andere manieren met televisie bezig is. En voor die foute investering van Corelio moeten de kranten nu bloeden. Het is dus eigenlijk de schuld van Woestijnvis-baas Wouter Vandenhoute. (lacht)
Ik merk bij de kranten een groot gebrek aan visie. Als Christian Van Thillo, de baas van De Persgroep, luidop zegt dat ze de focus op papier nooit zullen loslaten… dat zegt alles, hé. Door de subsidies is dat een echte melkkoe. Als de overheid morgen dat geld op digitaal inzet, krijg je meteen een switch.
Zijn er momenteel politici met dat thema bezig?
Cochez: Dat begint wat door te sijpelen. Bart Caron van Groen is daarmee bezig, net als Philippe De Coene bij SP.a. Ook bij de N-VA bespeur ik daar wel openheid voor. De liberalen zijn dan weer sterk gelieerd aan De Persgroep. Zodra er iets beweegt, gaan die er snel voorliggen. Die verwevenheid tussen politiek en de grote mediagroepen is vanuit democratisch oogpunt eveneens zorgelijk.
Lukt het in afwachting van een wijziging in het beleid om voor Apache een levensvatbaar model op het internet te vinden?
Cochez: We werken daaraan. Er zijn voorbeelden die aangeven dat het lukt, zoals Mediapart, en we zijn sterk overtuigd van het medium. De komende maanden en jaren zal moeten blijken of we een voldoende groot abonneebestand kunnen uitbouwen. We hebben nu tegen de duizend abonnees en zouden daar graag nog een nul achterzetten.
Je wil geen ideologisch stempel, maar als website van voormalige journalisten van De Morgen met een uitgesproken kritische houding heeft Apache wel een links imago. Denk je dat het in Vlaanderen met zijn ‘rechtse grondstroom’ mogelijk is voldoende abonnees te vinden?
Cochez: Als we dat imago zouden hebben, vind ik dat niet correct. Wij proberen ons op een journalistieke positie te zetten. En dat moet je evengoed tegenover de N-VA als tegenover de SP.a doen. Maar om op je vraag te antwoorden: ik ben er 100% zeker van dat er een publiek voor is. Het is gewoon een kwestie van te investeren en dat publiek te bereiken. We merken heel goed dat wanneer we sterke verhalen hebben, er meer mensen abonnee worden. Er is een heel directe lijn tussen inhoud en abonnees.
(einde)
kjcdb 